Một
amino acid thiết yếu (essential amino acid), hay
amino acid không thể thiếu (indispensable amino acid), là
amino acid mà sinh vật không thể
tự tổng hợp được de novo (từ đầu) với tốc độ tương xứng với nhu cầu của nó, và do đó phải được cung cấp trong chế độ ăn uống của chúng. Trong số 21 amino acid phổ biến cho mọi dạng sống, có chín amino acid mà cơ thể con người không thể tự tổng hợp được là
phenylalanine,
valine,
threonine,
tryptophan,
methionine,
leucine,
isoleucine,
lysine, và
histidine.
[1][2]Sáu amino acid khác được coi là
thiết yếu có điều kiện trong chế độ ăn uống của con người, có nghĩa là sự tổng hợp của chúng có thể bị hạn chế trong các điều kiện sinh lý bệnh tật đặc biệt, chẳng hạn như sinh non ở trẻ sơ sinh hoặc những người bị
dị hóa nghiêm trọng.
[2] Sáu loại này là
arginine,
cysteine,
glycine,
glutamine,
proline, và
tyrosine. Có sáu amino acid không thiết yếu (
có thể bỏ qua - dispensable) ở người, có nghĩa là chúng có thể được tự tổng hợp với lượng đủ trong cơ thể. Sáu loại này là
alanine,
axit aspartic,
asparagine,
axit glutamic,
serine,
[2] và
selenocysteine (được coi là amino acid thứ 21).
Pyrrolysine (được coi là amino acid thứ 22) không được cơ thể con người sử dụng; do đó, nó được xếp vào loại không thiết yếu.
amino acid giới hạn là amino acid thiết yếu được tìm thấy với lượng nhỏ nhất trong thực phẩm. Khái niệm này rất quan trọng khi tính toán thức ăn chăn nuôi (fodder).